Στις 6 Απριλίου 1941 στρατεύματα της ναζιστικής Γερμανίας επιτέθηκαν κατά της Ελλάδας που βρισκόταν ήδη σε πόλεμο με τη φασιστική Ιταλία, έχοντας αποκρούσει την ιταλική επίθεση της 28ης Οκτωβρίου 1940 και καταδιώκοντας τους εισβολείς στο αλβανικό έδαφος.
Παρά την ηρωική αντίσταση στο Ρούπελ, στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, ο γερμανικός στρατός εισέρχεται μέσω Γιουγκοσλαβίας στις 9 Απριλίου στη Θεσσαλονίκη και στις 27 στην Αθήνα, ενώ ο βασιλιάς και η κυβέρνηση καταφεύγουν στην Κρήτη κι από κει στο Κάιρο. Τη χώρα παραδίδει στους ναζί και στους συμμάχους τους, Ιταλούς και Βούλγαρους φασίστες, ο στρατηγός Τσολάκογλου που σχηματίζει και την πρώτη κυβέρνηση δωσιλόγων.
Οι οργανώσεις του ΚΚΕ στη Μακεδονία και την Ήπειρο κάλεσαν τον λαό να συγκεντρώσει τα όπλα από τον ελληνικό στρατό που διαλυόταν, ενώ στην Αθήνα, λίγες μέρες πριν την κατάληψή της, διοργανώνεται συγκέντρωση με συνθήματα "Αντίσταση στους επιδρομείς", "Όπλα στο λαό" κ.ά. Ταυτόχρονα, στην κατεχόμενη Θεσσαλονίκη κυκλοφορεί Μανιφέστο του Γραφείου Μακεδονίας-Θράκης του ΚΚΕ, με το οποίο ο λαός καλείται να οργανώσει την αντίσταση για την απελευθέρωση της χώρας.
Καθώς οι Γερμανοί ετοιμάζουν την επίθεση κατά της Κρήτης, άρθρο του Μιλτιάδη Πορφυρογένη (μέλους του Π.Γ. της Κ.Ε. του ΚΚΕ,, που απέδρασε από τη Φολέγανδρο όπου ήταν εξόριστος) στην εφημερίδα "Κρητικά Νέα", δίνει την κατεύθυνση του παλλαϊκού εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα.
Την κατεύθυνση αυτή υιοθετεί στα τέλη Μαΐου και η Νέα Κεντρική Επιτροπή που συγκρότησαν ηγετικά στελέχη του κόμματος, τα περισσότερα από τα οποία είχαν, επίσης, μόλις αποδράσει από τα ξερονήσια της εξορίας. Ανάμεσα στις αποφάσεις της ήταν και η προετοιμασία για ένοπλο αγώνα.
Τα ιστορικά γεγονότα διαψεύδουν τον μύθο ότι τάχα οι Έλληνες κομμουνιστές αντιτάχθηκαν στη φασιστική εισβολή και κατοχή μόνο μετά την επίθεση κατά της ΕΣΣΔ, στις 22 Ιουνίου 1941, εξαιτίας, δήθεν, του Συμφώνου Ρίμπεντροπ-Μολότοφ.
Άλλωστε, ανάλογη κατεύθυνση αντίστασης ακολούθησε από την πρώτη στιγμή και το Κ.Κ. της Γιουγκοσλαβίας, ενώ στην Κίνα συνεχιζόταν ο ένοπλος αγώνας των κομμουνιστών κατά των Ιαπώνων εισβολέων.