60 χρόνια από τη δολοφονία του Σωτήρη Πέτρουλα
Ανώτερη μορφή ευτυχίας, η γνώση
Ο αγωνιστής βρίσκει την ευτυχία του στη γνώση που είναι η ανώτερη μορφή ευτχίας και στη διάδοσή της που έχει ως αποτέλεσμα την επιτάχυνση της κοινωνικής εξέλιξης για τη λύτρωση των ανθρώπων από την άγνοια και τη στέρηση.
Σωτήρης Πέτρουλας
Ο Γιώργος Αλεξάτος, όταν αποφάσισε να ασχοληθεί με τη βιογραφία του Σωτήρη Πέτρουλα, αναζήτησε τις ιστορικές εξελίξεις που διαμόρφωσαν μια τόσο γοητευτική και τόσο σημαντική προσωπικότητα. Ανακάλυψε τις ρίζες της «φυλής» του Σωτήρη στη μακρινή βυζαντινή Τραπεζούντα, τους δεσμούς με τους Κομνηνούς, τη μετανάστευση επί τουρκοκρατίας και κάποιων συμπατριωτών ως την Κορσική, την ιδιόμορφη ένταξη των Μανιατών στο νεοελληνικό κράτος και τελικά τον ακραίο διχασμό τους κατά την Κατοχή και τον Εμφύλιο. Η οικογένεια του Πέτρουλα επέλεξε τη μεριά αυτών που είχαν μάθει να κατανοούν τις κοινωνικές ιεραρχίες και να αξιολογούν την αλληλεγγύη, και το είχαν πληρώσει ακριβά, επιλέγοντας στον Εμφύλιο να μεταφερθούν στην ασφαλέστερη Αθήνα, όπως πολλοί αριστεροί της ελληνικής υπαίθρου.
Η κοινωνική ένταξη του Σωτήρη εργαζόμενος μαθητής σε νυχτερινό σχολείο- του επέτρεψε να αξιολογήσει πλήρως την κουλτούρα της κοινωνικής αλληλεγγύης που του είχε μεταφέρει η οικογένεια. Στην πραγματικότητα συνομιλούσε με όλους αυτούς που στη μια ή την άλλη οργάνωση της Αριστεράς πρότειναν δικές τους αναλύσεις και δικούς τους πολιτικούς στόχους: τους Φίλους Νέων Χωρών, τους κινεζόφιλους, τους τροτσκιστές, αλλά και τη νεολαία της Ένωσης Κέντρου. Δεν ήταν μόνο αγωνιστές, αλλά με τις ιδιαίτερες προσεγγίσεις τους είχαν να προσφέρουν ιδέες και προτάσεις που δεν έπρεπε πάντα να αγνοηθούν. Η «γραμμή» της ναολαίας της ΕΔΑ ή των Λαμπράκηδων δεν έδινε πάντα τις αναγκαίες απαντήσεις, ούτε ήταν πάντα σωστή. Κάποιος σαν τον Πέτρουλα δεν μπορούσε να μην κάνει αυτές τις διαπιστώσεις.
Το γενικότερο θέμα που τον απασχολούσε ήταν η σχέση θεωρίας και πράξης: «Η θεωρία δεν κάνει τίποτε άλλο παρά την ίδια τη δράση να εξετάζει, να αλληλοσχετίζει, να καθοδηγεί», σημείωνε στο τετράδιό του. Η θεωρία δεν είναι παρά η συστηματοποίηση της γνώσης για τη ζωή των ανθρώπων, για το παρόν και το μέλλον της, η αλήθεια για τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, η καθαρότητα για τον χαρακτήρα των επιδιώξεών τους. Επανερχόταν στα κίνητρα των κλασικών του μαρξισμού και περιέγραφε έτσι ένα είδος Αριστεράς που δεν υπήρχε κατά τη μεταπολεμική περίοδο, αλλά δεν υπήρχε ούτε την ηρωική δεκαετία του 1940, και ας προσθέσουμε ότι δεν υπήρξε ούτε κατά την τελευταία 50ετίας, και ιδιαίτερα κατά την τρέχουσα περίοδο!
Η επιμονή του Πέτρουλα στο θέμα της θεωρίας δεν ήταν μια εκδοχή ελιτισμού, αλλά μια επιδίωξη, που ήθελε να είναι συλλογική, της καθαρότητας της γνώσης σε ό,τι αφορά το παρόν, στο οποίο ασκούμε κριτική, και το μέλλον που θεωρούμε ότι πρέπει να είναι αλληλέγγυο, δημοκρατικό και βιώσιμο για όλους. Η καθαρότητα της γνώσης είναι η αποκάλυψη των μηχανισμών της εκμετάλλευσης και της οικοδόμησης των ανισοτήτων, και η ανάδειξη του χαρακτήρα των κοινωνικών σχέσεων που θα τους ανατρέψουν. Άνοιγε τις πόρτες στην ανοικοδόμηση της Αριστεράς, για την οποία, γι’ αυτόν, κανείς δεν περίσσευε.
Αυτή η έκδοση, η μυθιστορηματική βιογραφία του Σωτήρη Πέτρουλα από τον Γιώργο Αλεξάτο, καταλήγει να είναι μια ευπρόσδεκτη υπενθύμιση ότι η κοινωνική πραγματικότητα, με άλλα λόγια η πάλη των τάξεων, όπως τα χρόνια που έζησε και έδρασε αυτός ο χαρισματικός νέος, γεννάει πολλές μορφές ταξικής βίας, αλλά μπορεί να γεννήσει και μια απελευθερωτική βούληση και σκέψη.