"Ο αγώνας του ανθρώπου ενάντια στην εξουσία είναι ο αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη" Μίλαν Κούντερα

Γιώργος Αλεξάτος



gnalexatos@yahoo.gr

Για την κινέζικη Πολιτιστική Επανάσταση

2019-05-16 04:50

"Τα μεγάλα διδάγματα της Πολιτιστικής Επανάστασης (…) υπενθυμίζουν ότι ο μαρξισμός δεν είναι ούτε μια θρησκεία της ιστορίας ούτε ένας εξελικτισμός ούτε ένας οικονομισμός. Υπενθυμίζουν ότι ο τομέας του ιδεολογικού είναι ένα από τα πεδία της ταξικής πάλης και ότι μπορεί να γίνει ο στρατηγικός τόπος όπου, σε ορισμένες περιστάσεις, κρίνεται η τύχη της ταξικής πάλης".

Λουί Αλτουσέρ

Το σύνθημα δόθηκε με ανακοίνωση του Π.Γ. της Κ.Ε. του Κ.Κ. Κίνας, στις 16 Μαΐου 1966, και επί σειρά χρόνων η Λαϊκή Κίνα συγκλονιζόταν από μια πρωτότυπη επαναστατική διαδικασία. Από τη Μεγάλη Προλεταριακή Πολιτιστική Επανάσταση (ΜΠΠΕ), που στόχευε στην εμβάθυνση και εδραίωση της ίδιας της σοσιαλιστικής επανάστασης.

Έχοντας έρθει σε ρήξη με την ΕΣΣΔ, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’60, αντιτασσόμενοι τόσο στην πολιτική της "ειρηνικής συνύπαρξης" με τον ιμπεριαλισμό -που θεωρούσαν πως απέβαινε σε βάρος των επαναστατικών και απελευθερωτικών κινημάτων- όσο και με την προώθηση της στρατηγικής του "ειρηνικού δρόμου για τον σοσιαλισμό", οι κινέζοι κομμουνιστές αναζητούσαν έναν άλλο δρόμο σοσιαλιστικής οικοδόμησης, που να μην επιτρέπει τη συγκρότηση της κομματικής και κρατικής γραφειοκρατίας σε νέα κυρίαρχη τάξη.

Στο επίκεντρο του προβληματισμού της αριστερής πτέρυγας του κόμματος βρέθηκε η αναπαραγωγή των σχέσεων κυρίαρχων και κυριαρχούμενων μέσα από τη διατήρηση της διάκρισης μεταξύ των ειδικών της διαχείρισης και των μαζών που επιτελούσαν ρόλους εκτελεστικούς. Άρα και η διάκριση μεταξύ διανοητικής και χειρωνακτικής εργασίας.

Ουσιαστικά, τέθηκε με νέους όρους και υπό το φως της εμπειρίας των σοσιαλιστικών μεταβατικών κοινωνιών, η θέση του Λένιν για την άσκηση της προλεταριακής εξουσίας από τη μαγείρισσα και την πλύστρα. Σύμφωνα με τον Μάο Τσε-τουνγκ και την Αριστερά του Κ.Κ. Κίνας, όσο η μεγάλη πλειονότητα των εργαζομένων θα αποκλειόταν από τη γνώση της διαχείρισης στην κοινωνική και πολιτική ζωή και στην ίδια της την εργασία, ακόμη και αν είχε το δικαίωμα να συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων, η εξουσία θα παρέμενε στα χέρια εκείνων που κατείχαν αυτή τη γνώση.

Μέσα από σοβαρές αντιφάσεις, παιδισμούς και ακρότητες, ακόμη και με εκδηλώσεις προσωπολατρίας προς τον Μάο, η ΜΠΠΕ επιχείρησε μια νέα έφοδο στον ουρανό, με την επιτάχυνση των διαδικασιών περάσματος στην κομμουνιστική αταξική κοινωνία, όπου τη διαχείριση των ανθρώπων θα αντικαθιστούσε η διαχείριση των πραγμάτων.

Η ΜΠΠΕ ηττήθηκε, κάτω από το βάρος πολλαπλών προβλημάτων, κενών και αδυναμιών Η Δεξιά του Κ.Κ. Κίνας ανέκτησε τον έλεγχο της κατάστασης και αμέσως μετά τον θάνατο του Μάο, το 1976, δρομολογήθηκαν οι διαδικασίες που οδήγησαν στη σημερινή κυριαρχία του συνασπισμού γραφειοκρατίας και καπιταλιστών.

Εντούτοις, η ΜΠΠΕ δεν παύει να αποτελεί σημείο αναφοράς ή έστω προβληματισμού, για εκείνους τους κομμουνιστές που αναζητούν απαντήσεις στο καίριο ζήτημα της μετάβασης προς τον κομμουνισμό.