Η φωτογραφία του φοιτητή που σέρνεται ημίγυμνος στην άσφαλτο από άντρες των ΜΑΤ μέσα στο χώρο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης θα μπορούσε να είναι μια εικόνα απ’ τα παλιά.
Από τότε που το δικαίωμα στη διαμαρτυρία απέναντι στην κυβερνητική και κρατική εξουσία ήταν ακρωτηριασμένο, στο πλαίσιο των θεσμοθετημένων από τα χρόνια του Εμφυλίου έκτακτων μέτρων που όριζαν την «καχεκτική δημοκρατία» του καθεστώτος του χωροφύλακα, του χαφιέ, των εξοριών, των φυλακίσεων και των δολοφονικών τρικύκλων. Εκείνου του καθεστώτος που κατέληξε στην κατάλυση κι αυτής ακόμη της υπό περιορισμό δημοκρατίας και το πέρασμα της εξουσίας στη χούντα των μαύρων συνταγματαρχών.
Σ’ αυτό τον τόπο δόθηκαν σκληροί και πληρωμένοι με πολύ αίμα αγώνες για να υποχρεωθεί η άρχουσα τάξη και οι πολιτικοί εκφραστές των συμφερόντων της να αποδεχτούν βασικά δημοκρατικά δικαιώματα από το 1974 και μετά. Και η διατήρηση και επέκτασή τους υπήρξε, επίσης, συνέπεια αγώνων που δόθηκαν και τα επόμενα χρόνια, για την απόκρουση των συνεχών και συστηματικών προσπαθειών περιορισμού και κατάργησής τους.
Οι αγώνες για τα κοινωνικά δικαιώματα του κόσμου της εργασίας και της νεολαίας υπήρξαν αδιάσπαστα συνδεδεμένοι με τους αγώνες για τα δημοκρατικά δικαιώματα, καθώς οι δημοκρατικές ελευθερίες των κυριαρχούμενων τάξεων και κοινωνικών ομάδων αποτελούν βάση για την αποτελεσματική οργάνωση και ανάπτυξη των κοινωνικών διεκδικήσεων στην εργασία, την εκπαίδευση, την υγεία, το περιβάλλον κ.λπ.
Είναι ακριβώς αυτή η άμεση σχέση των πολιτικών δημοκρατικών δικαιωμάτων με τα κοινωνικά δικαιώματα που υποχρεώνει την άρχουσα τάξη και τους πολιτικούς της εκφραστές να συνδέουν τις απόπειρες αναίρεσης των κοινωνικών κατακτήσεων με την ταυτόχρονη επίθεση στις λαϊκές δημοκρατικές ελευθερίες. Έτσι, δεν είναι καθόλου τυχαίο το ότι οι επιθέσεις κατά των κοινωνικών δικαιωμάτων, που προσέλαβαν χαρακτήρα σαρωτικής λαίλαπας στα χρόνια των μνημονίων, συνοδεύονταν από μέτρα περιορισμού της λαϊκής κυριαρχίας, ακόμη και με απροκάλυπτη παραβίαση του ίδιου του Συντάγματος, με την εκχώρηση της εθνικής κυριαρχίας σε εξωθεσμικά και εξωελλαδικά κέντρα λήψης αποφάσεων. Με την πλήρη συναίνεση ολόκληρου του μνημονιακού πολιτικού φάσματος, από τη Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ, μέχρι και τον ΣΥΡΙΖΑ.
Εντούτοις και παρ’ όλα αυτά, οι κυρίαρχες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις φαίνεται πως δεν είναι ικανοποιημένες. Απεναντίας, θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι και εξαιρετικά ανήσυχες, γνωρίζοντας ότι η περαιτέρω προώθηση αντιλαϊκών κοινωνικών πολιτικών μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις ανεξέλεγκτες. Στον βαθμό που απομακρυνόμαστε από τη χρονική στιγμή κατά την οποία ένας λαός ολόκληρος αναδιπλώθηκε και μετά τη διάψευση της ελπίδας που ’χε τροφοδοτήσει το συγκλονιστικό ΟΧΙ του 61,3%, αποδέχτηκε το μοιρολατρικό ΤΙΝΑ (There is no alternative – δεν υπάρχει εναλλακτική), με το οποίο θα μείνει στην ιστορία ο Αλέξης Τσίπρας, και επέλεξε τη λύση του επιβιωτισμού και του «ο σώζων εαυτόν σωθήτω». Στο πλαίσιο αυτής της αναδίπλωσης δόθηκε, εξάλλου, η δυνατότητα στη Ν.Δ. να ξαναγίνει κυβέρνηση.
Απομακρυνόμενοι από την τραγική εκείνη συγκυρία και με εδραιωμένη, πλέον, τη νέα κανονικότητα που επέβαλαν οι μνημονιακές ρυθμίσεις, διαμορφώνονται και νέοι όροι όχι μόνο αντίστασης στις περαιτέρω αναιρέσεις κοινωνικών κατακτήσεων, αλλά ενδεχομένως και διεκδικητικών αγώνων που να θέτουν σε αμφισβήτηση αυτή τη νέα κοινωνική συνθήκη. Κάτι που ενδέχεται να συμβεί όσο βαθαίνει η οικονομική και κοινωνική κρίση που προκαλεί η αλλοπρόσαλλη και υποταγμένη στις νεοφιλελεύθερες προτεραιότητες, κυβερνητική διαχείριση της πανδημίας.
Είναι ακριβώς αυτή η ανησυχία που επιβάλλει την περαιτέρω συρρίκνωση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, τη δημιουργία ενός ασφυκτικού πλαισίου ελέγχου κάθε πολιτικής, συνδικαλιστικής και κοινωνικής δραστηριότητας, και την επιβολή καθεστώτος αστυνομοκρατίας, με μέτρα που θυμίζουν έντονα πρακτικές της εποχής του μετεμφυλιακού Ελληνικού Συναγερμού και της ΕΡΕ.
Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής θα έπρεπε να δούμε γεγονότα όπως η κατάφωρη παραβίαση του νόμου από την ίδια την κυβέρνηση στην περίπτωση του Δημήτρη Κουφοντίνα και η προκλητική αδιαφορία της για τον κίνδυνο να μείνει στην ιστορία ως η πρώτη ελληνική κυβέρνηση που χρεώθηκε τον θάνατο απεργού πείνας. Εκεί εντάσσεται η δημιουργία πανεπιστημιακής αστυνομίας, κάτι που ούτε η χούντα δεν διανοήθηκε να θεσμοποιήσει. Εκεί εντάσσονται οι αλλεπάλληλες επιθέσεις των ορδών των ΜΑΤ κατά λαϊκών, νεολαιίστικων, πολιτικών και συνδικαλιστικών κινητοποιήσεων, που η συχνότητα και η βιαιότητά τους ξεπερνά κάθε προηγούμενο στα σαράντα εφτά χρόνια από τη Μεταπολίτευση.
Είναι φανερό πως δεν έχουμε να κάνουμε απλώς με την πύκνωση φαινομένων αστυνομικής καταστολής, αλλά με την ποιοτική αναβάθμισή της που συνιστά στοιχείο εκτροπής από το αστικοδημοκρατικό καθεστώς όπως το γνωρίσαμε από το 1974 και μετά. Είναι όλο και πιο ξεκάθαρο ότι οδεύουμε σε ένα ελεγχόμενο κοινοβουλευτικό καθεστώς, με τα δημοκρατικά δικαιώματα ακρωτηριασμένα. Ένα καθεστώς που θα θυμίζει όλο και περισσότερο αυτό που κυριαρχεί στη γειτονική Τουρκία και αυτό που έζησε ως εφιάλτη ο λαός μας στα χρόνια μετά τον Εμφύλιο.
Ακριβώς για τους λόγους αυτούς, είναι επίσης φανερή η υποχρέωση της μαχόμενης Αριστεράς να θέσει την υπεράσπιση των λαϊκών δημοκρατικών κατακτήσεων στην πρώτη γραμμή των ενδιαφερόντων της. Ίσως να ήρθε η ώρα για την ανάληψη πρωτοβουλιών στην κατεύθυνση ενός πανελλαδικού συντονισμού κινήσεων και αγώνων για τις λαϊκές ελευθερίες και τα δημοκρατικά δικαιώματα.
*kommon.gr, 24 Φεβρουαρίου 2021