«Κι’ είταν το Αγρίνι ολάκερο ένας Επιτάφιος μ’ όλα του τα κεριά σβησμένα
Κι αντίς καμπάνες απ’ τον όρθρο ως το σπερνό, ντουφεκιές ακούγονταν,
κ’ οι κρεμασμένοι σάλευαν σαν καβαλάρηδες του ανέμου κ’ έφευγαν πάνω απ’ το χρόνο»
Γιάννης Ρίτσος
Μέρα μνήμης και αντιφασιστικής επαγρύπνησης η σημερινή, για την πόλη του Αγρινίου και για ολόκληρη την Ελλάδα. Επέτειος της μαζικής εκτέλεσης 120 αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, από τους Γερμανούς ναζί κατακτητές και τους ταγματασφαλίτες συνεργάτες τους.
Το Αγρίνιο, κέντρο μεγάλων αγώνων του δυναμικού καπνεργατικού κλάδου στα χρόνια του Μεσοπολέμου, είχε αναδειχθεί και σε κέντρο του εαμικού κινήματος στα χρόνια της κατοχής, με πρωταγωνιστές τους γηγενείς και πρόσφυγες εργάτες.
Το στυγερό έγκλημα των φασιστών αποτέλεσε «απάντηση» -στη βάση του ναζιστικού δόγματος της «συλλογικής ευθύνης»- σε επίθεση του ΕΛΑΣ κατά τρένου που μετέφερε εφόδια για τον στρατό κατοχής, στο χωριό Σταμνά, κοντά στο Αγρίνιο, στις 9 Απριλίου 1944. Καθώς κατά την επίθεση σκοτώθηκαν 12 Γερμανοί στρατιώτες, αποφασίστηκε η εκτέλεση δεκαπλάσιων αγωνιστών, που κρατούνταν στις φυλακές της πόλης.
Ανάμεσα σε περίπου 450 κρατούμενους, οι ταγματασφαλίτες του ξεχώρισαν 120, σχεδόν στο σύνολό τους κομμουνιστές, και τους οδήγησαν στο γερμανικό εκτελεστικό απόσπασμα. Τρεις απ’ αυτούς, τους Αβραάμ Αναστασιάδη, 52 ετών, Χρήστο Σαλάκο, 23, και Πάνο Σούλο, 22, στελέχη του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ, τους κρέμασαν στην κεντρική πλατεία του Αγρινίου. Μεταξύ των εκτελεσμένων ήταν και δύο Ιταλοί αντιφασίστες, καθώς και μία γυναίκα, η Κατίνα Χατζάρα.
Ήταν 14 Απριλίου 1944, Μεγάλη Παρασκευή, δυο μέρες πριν το Πάσχα.
Ο αγρινιώτικος λαός εξέφρασε το πένθος του για τους εκτελεσμένους αγωνιστές, με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο. Τη μέρα του Πάσχα δεν ψήθηκε ούτε ένα αρνί στο Αγρίνιο, δεν ακούστηκε ούτε ένα τραγούδι. Ούτε καν από τη μειονότητα των προδοτών, που απέφυγαν, έτσι, να εκτεθούν ακόμη περισσότερο στους συμπολίτες τους.
Επικεφαλής των ταγματασφαλιτών του Αγρινίου, που συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς και στη μαζική αυτή δολοφονία, ήταν ο ταγματάρχης Γεώργιος Τολιόπουλος. Μετά την Απελευθέρωση, όχι μόνο δεν διώχτηκε για τα εγκλήματά του αλλά προήχθη και σε συνταγματάρχη.
ergasianet, 14 Απριλίου 2021