Στις 20 Μαρτίου 1947 δολοφονήθηκε στη Θεσσαλονίκη ο Γιάννης Ζεύγος, ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ. Γεννημένος στη Δόριζα Αρκαδίας το 1897, ο Γιάννης Ταλαγάνης, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, έγινε μέλος του ΣΕΚΕ από το 1919 και εργάστηκε ως δάσκαλος μέχρι τη δικτατορία του Πάγκαλου, οπότε εξορίστηκε. Ήταν υπεύθυνος του Σοσιαλιστικού Βιβλιοπωλείου στα 1926-28 και κατόπιν σπούδασε σε ανώτατη κομματική σχολή στη Μόσχα. Επιστρέφοντας το 1933 ανέλαβε υπεύθυνος της “Κομμουνιστικής Επιθεώρησης” και το 1934 έγινε μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ. Κατά τη δικτατορία Μεταξά πέρασε στην παρανομία και το 1937 έγινε μέλος του Π.Γ. της Κ.Ε. Πιάστηκε το 1938 και φυλακίστηκε στην Ακροναυπλία. Δραπετεύοντας από τις φυλακές το 1943, συμμετείχε και πάλι στο Π.Γ. και στην τριμελή Γραμματεία της Κ.Ε. του κόμματος. Ήταν υπουργός Γεωργίας στην κυβέρνηση “εθνικής ενότητας” του Γεωργίου Παπανδρέου το 1944.
Ο Z. υπήρξε ο κύριος θεωρητικός της στρατηγικής της αστικοδημοκρατικής επανάστασης που υιοθέτησε το ΚΚΕ από το 1934, καθώς και μεταξύ των κύριων απολογητών της πολιτικής του ΚΚΕ στα 1944-45. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με ζητήματα της νεοελληνικής ιστορικής πραγματικότητας και αντικρούοντας τις απόψεις του Γιάννη Κορδάτου, υποστήριξε πως η επανάσταση του 1821 είχε εθνικό-λαϊκό χαρακτήρα. Στην ιδεολογική διαμάχη με τον Κορδάτο, πρόβαλε τη θέση πως η ιστορική εξέλιξη είναι, μεν, αποτέλεσμα της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, αλλά σ' αυτές εντάσσεται, εκτός από τα υλικά μέσα, και η εργασία.
Η δολοφονία
Το Φεβρουάριο του 1947 ο Γιάννης Ζεύγος πήγε στη Θεσσαλονίκη για να παρακολουθήσει το έργο της Επιτροπής του ΟΗΕ, που διερευνούσε την κατάσταση στη χώρα, η οποία είχε μπει ήδη στη δίνη του εμφυλίου πολέμου.
Το μεσημέρι της Πέμπτης 20 Μαρτίου ο Ζεύγος κατέβαινε την οδό Αγίας Σοφίας, όταν ένας άνδρας ηλικίας περίπου τριάντα ετών πυροβόλησε με περίστροφο τρεις φορές εναντίον του από κοντινή απόσταση. Πέφτοντας, προσπάθησε να σηκωθεί, αλλά ο δολοφόνος τον πλησίασε και τον πυροβόλησε άλλη μία φορά. Ο δολοφόνος ετράπη αμέσως σε φυγή και συνελήφθη καταδιωκόμενος από πολίτες κι ένα χωροφύλακα. Αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν ότι είχε δύο συνεργούς.
Επρόκειτο για τον κρεοπώλη Χρήστο Βλάχο από τις Σέρρες, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι ως μέλος του ΚΚΕ είχε περάσει από το Μπούλκες της Γιουγκοσλαβίας, όπου στα 1945-46 είχαν καταφύγει πολλοί καταδιωκόμενοι αγωνιστές, και εκεί βασανίστηκε, επειδή διαφωνούσε με το κόμμα. Λίγες μέρες αργότερα είπε πως αιτία της δολοφονίας ήταν ο χωρισμός του με τη γυναίκα του, που ήταν μέλος του κόμματος.
Βασισμένος στις δηλώσεις του δολοφόνου, ο αστικός Τύπος έγραφε ότι η δολοφονία αποτελούσε ξεκαθάρισμα λογαριασμών μεταξύ των κομμουνιστών, ενώ ο «Ριζοσπάστης» την κατήγγειλε ως «ένα ακόμη έγκλημα των μοναρχοφασιστών». Επιπλέον, στις 3 Απριλίου δημοσίευσε γράμμα του Νίκου Σιδηρόπουλου, πρώην κομμουνιστή που επίσης είχε ζήσει στο Μπούλκες, που ήταν συνεργός του Βλάχου στη δολοφονία του Ζεύγου. Ο Σιδηρόπουλος αποκάλυπτε ότι η δολοφονία οργανώθηκε από την ΕΣΑ και το Α2 του Γ” Σώματος Στρατού, υπό την εποπτεία του υπουργού Δημόσιας Τάξης, Ναπολέοντα Ζέρβα, του αρχηγού του ΕΔΕΣ κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Αποκάλυψε, επίσης, ότι το σχέδιο ήταν ευρύτερο, αφού περιλάμβανε και τις δολοφονίες των Γιάννη Πασαλίδη (του μετέπειτα προέδρου της ΕΔΑ) και Αλέξανδρου Σακελλαρόπουλου (κατοπινού προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών).
Ο Χρήστος Βλάχος καταδικάστηκε το 1948 σε φυλάκιση μόλις δύο ετών. Πολύ γρήγορα, όμως, εμφανίστηκε να «δραπετεύει» από τη φυλακή και φυγαδεύτηκε στην Αργεντινή. Έχοντας επιστρέψει στην Ελλάδα, νοσηλευόταν στο Ψυχιατρείο της Λέρου και σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Ακρόπολις», που δημοσιεύτηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 1981, έκανε πλήρεις αποκαλύψεις για τη δολοφονία:
«Εγώ δούλευα για την ελληνική και τη συμμαχική αντικατασκοπία, πολεμούσα τους κομμουνιστές και τους Τούρκους… Έτσι, εκτέλεσα και την εντολή που πήρα από τους ανωτέρους μου, να σκοτώσω τον Γιάννη Ζέβγο. Έπρεπε να υπακούσω. Η πατρίδα κινδύνευε, έπρεπε να την καθαρίσω από τους κομμουνιστές. Και τον Σουλτάνο του ΚΚΕ (εννοεί τον Ζαχαριάδη) έπρεπε να τον σκοτώσω».