Περί θρησκευτικής πίστης
Του Γιώργου Αλεξάτου
Η πίστη στη δυνατότητα της επιστήμης να απαντήσει ως και στα βαθιά υπαρξιακά ερωτήματα του ανθρώπου δεν έχει καμιά σχέση με τον μαρξισμό και δέχτηκε αμείλικτο χτύπημα με την ανακάλυψη του ασυνείδητου από τον Φρόιντ. Πρόκειται για μια αντίληψη που χαρακτήριζε τον αστικό διαφωτισμό, παίρνοντας την πιο σαφή μορφή της με τον θετικισμό του 19ου αιώνα.
Όπως και κάθε άλλη πίστη είναι σεβαστή, αλλά ως μαρξιστής ξεκινάω από την κριτική του Μαρξ στον Φόιερμπαχ, που νόμιζε κι αυτός ότι το ξεπέρασμα των δεινών της ανθρωπότητας θα συντελούνταν με την απαλλαγή από τη θρησκεία.
Ο Μαρξ απάντησε πως η θρησκεία θα παραμένει καταφύγιο των ανθρώπων όσο αυτοί νιώθουν κοινωνικά ανασφαλείς και καθήκον των επαναστατών είναι ο αγώνας για τον κοινωνικό μετασχηματισμό. Γι' αυτό και ο Λένιν έλεγε πως ακόμη κι ένας παπάς μπορεί να είναι μέλος του κόμματος αν αποδέχεται το πρόγραμμά του, γι' αυτό είχαμε και 4.000 ιερωμένους στο ΕΑΜ, γι' αυτό και τα επαναστατικά κινήματα της Λατινικής Αμερικής συνδέονται με τη Θεολογία της Απελευθέρωσης κ.λπ.
Επιπλέον, από τον Μαρξ, τον Λένιν, τον Γκράμσι, τον Αλτουσέρ κ.ά., μάθαμε ότι ο άνθρωπος είναι ον κατεξοχήν ιδεολογικό. Και καθώς μάθαμε και από τον Φρόιντ ότι το ασυνείδητο δεν μπορούμε να το γνωρίσουμε, παρά μόνο να συμφιλιωθούμε μαζί του, είναι μάταιο να νομίζουμε πως με αποδείξεις της δικής μας πίστης πως δεν υπάρχει Θεός θα πείσουμε τους πιστούς να αποβάλουν τη δική τους πίστη.
Τέλος, άλλο ο αγώνας για τον χωρισμό κράτους-εκκλησίας και άλλο ο διαχωρισμός των εργαζομένων σε θρησκευόμενους και άθεους. Ο πρώτος αγώνας ενώνει, καθώς και οι πιστοί σε μεγάλο ποσοστό απαιτούν τον χωρισμό. Ο δεύτερος υπονομεύει τον αγώνα ενάντια στο κεφάλαιο.
Καλό Πάσχα σε όλους και όλες!
Η πίστη στη δυνατότητα της επιστήμης να απαντήσει ως και στα βαθιά υπαρξιακά ερωτήματα του ανθρώπου δεν έχει καμιά σχέση με τον μαρξισμό και δέχτηκε αμείλικτο χτύπημα με την ανακάλυψη του ασυνείδητου από τον Φρόιντ. Πρόκειται για μια αντίληψη που χαρακτήριζε τον αστικό διαφωτισμό, παίρνοντας την πιο σαφή μορφή της με τον θετικισμό του 19ου αιώνα.
Όπως και κάθε άλλη πίστη είναι σεβαστή, αλλά ως μαρξιστής ξεκινάω από την κριτική του Μαρξ στον Φόιερμπαχ, που νόμιζε κι αυτός ότι το ξεπέρασμα των δεινών της ανθρωπότητας θα συντελούνταν με την απαλλαγή από τη θρησκεία.
Ο Μαρξ απάντησε πως η θρησκεία θα παραμένει καταφύγιο των ανθρώπων όσο αυτοί νιώθουν κοινωνικά ανασφαλείς και καθήκον των επαναστατών είναι ο αγώνας για τον κοινωνικό μετασχηματισμό. Γι' αυτό και ο Λένιν έλεγε πως ακόμη κι ένας παπάς μπορεί να είναι μέλος του κόμματος αν αποδέχεται το πρόγραμμά του, γι' αυτό είχαμε και 4.000 ιερωμένους στο ΕΑΜ, γι' αυτό και τα επαναστατικά κινήματα της Λατινικής Αμερικής συνδέονται με τη Θεολογία της Απελευθέρωσης κ.λπ.
Επιπλέον, από τον Μαρξ, τον Λένιν, τον Γκράμσι, τον Αλτουσέρ κ.ά., μάθαμε ότι ο άνθρωπος είναι ον κατεξοχήν ιδεολογικό. Και καθώς μάθαμε και από τον Φρόιντ ότι το ασυνείδητο δεν μπορούμε να το γνωρίσουμε, παρά μόνο να συμφιλιωθούμε μαζί του, είναι μάταιο να νομίζουμε πως με αποδείξεις της δικής μας πίστης πως δεν υπάρχει Θεός θα πείσουμε τους πιστούς να αποβάλουν τη δική τους πίστη.
Τέλος, άλλο ο αγώνας για τον χωρισμό κράτους-εκκλησίας και άλλο ο διαχωρισμός των εργαζομένων σε θρησκευόμενους και άθεους. Ο πρώτος αγώνας ενώνει, καθώς και οι πιστοί σε μεγάλο ποσοστό απαιτούν τον χωρισμό. Ο δεύτερος υπονομεύει τον αγώνα ενάντια στο κεφάλαιο.
Καλό Πάσχα σε όλους και όλες!