Μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ποιητική συλλογή κυκλοφορεί από πέρσι, με ποιήματα του πολιτικού πρόσφυγα Φετίχ Ντογάν Κοτς. Το βιβλίο έχει βγει από τις εκδόσεις «Στάσει εκπίπτοντες» σε μετάφραση Αβράαμ Τσελίκη και επιμέλεια Γιώργου Αλεξάτου, ο οποίος έγραψε και τον πρόλογο που παραθέτουμε.
“Ένα τραγούδι σ” αυτή την όχθη
το ίδιο τραγούδι και στην απέναντι όχθη.”
Αυτό που ξέρουν οι αιώνες, αυτό που παίρνει ρυθμό από τα κύματα που βρέχουν πόλεις και χωριά, βράχια κι αμμουδιές στις δυο πλευρές του Αιγαίου, όταν δεν το καλύπτουν οι κραυγές του μίσους και τα ουρλιαχτά στρατιωτικών διαταγών, μας ξαναθυμίζει ο Φετίχ Κοτς, ο Ντογάν, όπως τον ξέρουμε όσοι τον γνωρίσαμε εδώ, σ” αυτή την ακτή, όπου κατέφυγε ως πολιτικός πρόσφυγας.
“Βρεθήκαμε δραπέτες στο δρόμο ενός ανεμοστρόβιλου
Βρεθήκαμε εδώ…
Το όνομά μας είναι γνωστό…. “πρόσφυγας”…”
Αφήνοντας πίσω ανθρώπους αγαπημένους, αδιάσπαστα δεμένους με την ανάμνηση των τόπων, εκεί, στις κοιλάδες και τα βουνά της Ανατολίας, στη χώρα των Κούρδων και των Ζαζακί, σ” εκείνα τα μέρη όπου αντήχησε ο ελπιδοφόρος παιάνας των παρτιζάνων, τα ίδια χρόνια που η αθωότητα οδηγούσε τα βήματα σε μια γωνιά.
“Περίμενα να πας στη βρύση.
Γιατί να πω ψέματα;
Ώρες με τα χέρια στις τσέπες
Το κεφάλι μου ακουμπισμένο στη γωνιά του τοίχου και περίμενα”
Τώρα
“Είμαι δραπέτης από το Ντερσίμ
Στην Αθήνα, στο βούρκο του πολιτισμού.
Δεν πειράζει”.
“Δεν πειράζει”, γιατί οι μνήμες παραμένουν ζωντανές, καθώς παρομοιάζεται “ο Όλυμπος με το Τζίζρε”. Αλλά και γιατί
“Άρχισε ο καιρός της παρηγοριάς, παιδιά
…….
Κι αυτό το κοριτσάκι
Αμολάει τον πρώτο του χαρταετό
Από την κορυφή του Έβερεστ προς το γαλάζιο τ” ουρανού”.
Γιατί ο Ντογάν έχει συνείδηση πως τίποτε δεν τελείωσε. Κάθε άλλο! Τον πόνο για όλα όσα μετατρέπουν τη ζωή πάνω στη Γη σε εφιάλτη τον μετασχηματίζει σε κάλεσμα αγώνα, για “τις ομορφιές που θα “ρθουν… τις ομορφιέςτου μέλλοντος”.
Η ποίησή του μια έκπληξη, για όποιον γνώρισε το έργο του Ναζίμ Χικμέτ, για όποιον έχει χαρεί εκείνη την τέχνη που διακονούσαν επί αιώνες στην απέναντι όχθη του Αιγαίου οι υμνωδοί της ζωής, που το “αχ!” του αναστεναγμού τους προδίδει την αφοσίωση στον έρωτα, την αγαλίαση στη θέα ενός λουλουδιού, την έκσταση μπροστά στα απλά, καθημερινά και ταπεινά που ομορφαίνουν τις μέρες της βιοπάλης και του ζεστού χαμόγελου, τις νύχτες της φιλικής συντροφιάς και της παράδοσης στο ερωτικό κάλεσμα.
Ακολουθώντας αυτή την ιστορική κόκκινη γραμμή που δεν άφηνε τον πόνο να μετατραπεί σε παραίτηση, ο Ντογάν γράφει ποιήματα για τον αγώνα και τον έρωτα, όχι σαν δυο καταστάσεις διαχωριμένες η μια από την άλλη. Αλλά με πλήρη συναίσθηση πως χωρίς τη βαθιά προσήλωση στην ομορφιά και τη χαρά της ζωής αγώνας δεν γίνεται. Ότι χωρίς προσήλωση στον αγώνα είναι υποκριτικό να μιλάει κάποιος για την ομορφιά και τη χαρά της ζωής.
Ο ποιητής απευθύνεται σε όλους αυτούς που, πέρα από σύνορα και πατρίδες, νιώθει συντρόφους και συναγωνιστές του:
“Μη σταματάτε!
Είναι μακρύς ο δρόμος
Ο δρόμος είναι δύσκολος.
Όσοι φύγανε δεν θα γυρίσουν.
Στήστε χορούς!
Είμαστε στο βουνό
Είμαστε το βουνό
Είμαστε οι σφαίρες
Ψυχή την ψυχή αυξάνουμε.
….
Ο πόνος που εμείς νιώσαμε
Χάρη σ” εμάς οργάνωση και δύναμη θα γίνει”.