"Ο αγώνας του ανθρώπου ενάντια στην εξουσία είναι ο αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη" Μίλαν Κούντερα

Γιώργος Αλεξάτος



gnalexatos@yahoo.gr

Ένωση Ελλήνων Αθλητών. Αλληλεγγύη και Αντίσταση στα χρόνια της φασιστικής κατοχής.

2014-04-01 10:38

Είναι μία μάλλον άγνωστη σελίδα της ιστορίας του ελληνικού αθλητισμού και της Εθνικής Αντίστασης, που θα πρέπει να αναδειχθεί και να τιμηθεί όπως της πρέπει. Πρόκειται για τη συμβολή των αθλητών στον αγώνα κατά των φασιστών κατακτητών και στη Μάχη της Επιβίωσης, στο κίνημα αλληλεγγύης για τη σωτηρία του λαού μας από την πείνα. 

Οι όποιες οργανωμένες αθλητικές δραστηριότητες είχαν διακοπεί ήδη από την περίοδο του Ελληνοϊταλικού Πολέμου του 1940-41, κατά τον οποίο επιστρατεύτηκε το σύνολο σχεδόν των αθλητών, ενώ πολλοί ήταν αυτοί που έχασαν τη ζωή τους στις μάχες για την απόκρουση της επίθεσης της φασιστικής Ιταλίας κι ακόμη περισσότεροι εκείνοι που τραυματίστηκαν ή έμειναν και ανάπηροι. Μετά την κατάκτηση της χώρας από τα στρατεύματα του Άξονα ατόνησε πλήρως και κάθε λειτουργία της ΕΠΟ και του ΣΕΓΑΣ, αν και τα ηγετικά τους στελέχη παρέμεναν στις θέσεις τους αδρανή μεν, αλλά κρατώντας τις σφραγίδες των οργανώσεων, προκειμένου να εμφανίζονται ως παράγοντες του αθλητισμού.

Στις αρχές του 1942 και ενώ οι θάνατοι από πείνα ανέρχονται ήδη σε δεκάδες χιλιάδες, ιδρύθηκε, με παρότρυνση του ΕΑΜ και με πρωτοβουλία του βαλκανιονίκη Γρηγόρη Λαμπράκη (του μετέπειτα μάρτυρα της ειρήνης), η Ένωση Ελλήνων Αθλητών (ΕΕΑ), για την υποκατάσταση της ΕΠΟ και του ΣΕΓΑΣ και την αναγέννηση της αθλητικής ζωής. Σκοπός της ΕΕΑ ήταν η αναπτέρωση του ηθικού των αθλητών και του λαϊκού κόσμου, η διοργάνωση αθλητικών συναντήσεων για τη συγκέντρωση τροφίμων και τη διάθεσή τους σε κόσμο που τα είχε άμεση ανάγκη, καθώς και η ανάπτυξη αντιστασιακής δραστηριότητας, ακόμη και με την ίδρυση νέων αθλητικών σωματείων που θα λειτουργούσαν ως νόμιμες οργανώσεις συνδεδεμένες με το ΕΑΜ.

Πρόεδρος της ΕΕΑ ανέλαβε ο κύπριος βαλκανιονίκης Ρένος Φραγκούδης, αντιπρόεδρος ο Λαμπράκης και γενικός γραμματέας και ταμίας οι επίσης βαλκανιονίκες Γιώργος Θάνος και Γιώργος Καραγιώργος. Από το καλοκαίρι του 1943 η ΕΕΑ εξέδιδε και την εφημερίδα "Αθλητικά Νέα", με υπεύθυνο τον αθλητή Γιάννη Σκιαδά.

Η ΕΕΑ ανέπτυξε πλούσια δραστηριότητα, συνδυάζοντας την αναζωογόνηση του αθλητισμού με το κίνημα κοινωνικής αλληλεγγύης και την αντιφασιστική Αντίσταση. Μία από τις δυναμικές ενέργειές της ήταν και η επίθεση αθλητών, με επικεφαλής τον Λαμπράκη, στα γραφεία του ΣΕΓΑΣ και στη συνέχεια η πορεία προς την πλατεία Κολωνακίου όπου στεφανώθηκε η προτομή του Εμμανουήλ Ξάνθου, ενώ οι συγκεντρωμένοι, αδιαφορώντας για τους κατακτητές, έψαλαν τον Εθνικό Ύμνο. Άλλη χαρακτηριστική στιγμή ήταν η άρνηση των ποδοσφαιριστών του Παναθηναϊκού και της ΑΕΚ να παίξουν, όταν, λίγο πριν αρχίσει ο φιλικός αγώνας, ανακοινώθηκε ότι διαιτητής θα ήταν κάποιος αυστριακός αξιωματικός. Στο πλευρό των ποδοσφαιριστών έσπευσαν οι συγκεντρωμένοι φίλαθλοι που κατέστρεψαν τις εγκαταστάσεις του γηπέδου.

Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της ΕΕΑ ήταν και η συγκρότηση των ποδοσφαιρικών ομάδων της ΕΠΟΝ Αθήνας και Πειραιά, στις οποίες συμμετείχαν και κορυφαίοι ποδοσφαιριστές, όπως ο Ανδρέας Μουράτης και ο Νίκος Γόδας του Ολυμπιακού (εκτελέστηκε ως μέλος του ΚΚΕ κατά τον Εμφύλιο, ζητώντας ως τελευταία επιθυμία να φορέσει τη φανέλα της ομάδας του), ο Βασίλης Πατινιώτης του Εθνικού, οι Ηλίας Παπαγεωργίου και Γιάννης Καψής της ΑΕΚ κ.ά.

Μεταξύ αυτών που εκτελέστηκαν από τους κατακτητές για την αντιστασιακή τους δράση ήταν και οι ποδοσφιαριστές Νίκος Κοντούλης της ΑΕΚ και Γαβριήλ Γαζής του Παναθηναϊκού. 

- Στη φωτογραφία ο Γρηγόρης Λαμπράκης μαζί με τον Τζέσε Όουενς, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου το 1936. Η κατάκτηση τεσσάρων χρυσών μεταλλίων από τον αφροαμερικανό αθλητή είχε προκαλέσει την οργή του Χίτλερ.