"Ο αγώνας του ανθρώπου ενάντια στην εξουσία είναι ο αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη" Μίλαν Κούντερα

Γιώργος Αλεξάτος



gnalexatos@yahoo.gr

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ. Ο ΤΥΠΙΚΟΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ

2017-05-29 10:34

Από αστική οικογένεια πολιτικών της Κρήτης, με συγγενικούς δεσμούς με τον Ελευθέριο Βενιζέλο (ο οποίος φρόντισε με κληροδότημα για τις σπουδές του), ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης υπήρξε τυπικός εκπρόσωπος των συμφερόντων της τάξης του.

Στον δημόσιο βίο εμφανίστηκε σε νεαρή ηλικία, ως ηγετικό στέλεχος της Εθνικής Οργάνωσης Κρήτης, συμμετέχοντας στην Αντίσταση κατά των γερμανών κατακτητών, σε συνεργασία με το ΕΑΜ. Έχοντας συλληφθεί από τους Γερμανούς, απελευθερώθηκε με μυστική αγγλογερμανική συμφωνία, με την ταυτόχρονη απελευθέρωση αιχμαλώτων γερμανών αξιωματικών, χάρη στη δεδομένη αγγλοφιλία του και την κοινωνική του θέση.

Βουλευτής του Κόμματος των Φιλελευθέρων από το 1946, υπουργός στις κεντρώες κυβερνήσεις στα 1951-52, είχε τη φήμη του σταθερού αλλά μετριοπαθούς αντικομμουνιστή. Η εικόνα της μετριοπάθειας ενισχύθηκε ιδιαίτερα το 1955, όταν στη Βουλή υπερασπίστηκε τον Νίκο Καζαντζάκη από τις επιθέσεις της Εκκλησίας και της Δεξιάς, όπως και το 1962, όταν, με δημόσια δήλωσή του, τάχθηκε υπέρ της νομιμοποίησης του ΚΚΕ.

Έχοντας ταχθεί ανεπιφύλακτα υπέρ του Ανένδοτου Αγώνα που κήρυξε η Ένωση Κέντρου στα 1961-63, στα 1963-65 υπήρξε υπουργός Οικονομικών στις κυβερνήσεις του Γεώργιου Παπανδρέου και τότε ήταν που ήρθε σε σύγκρουση με τη ριζοσπαστική πτέρυγα του κόμματος, την οποία εξέφραζε ο Ανδρέας Παπανδρέου. 
Η αντιπαράθεση είχε και προσωπικά κίνητρα, καθώς η ανάδειξη του Ανδρέα παρεμβλήθηκε ως εμπόδιο στη φιλοδοξία του να διαδεχθεί τον Γεώργιο Παπανδρέου στην κομματική ηγεσία. Είχε όμως και ιδεολογικοπολιτική βάση. Ο Μητσοτάκης αντιτασσόταν στην προοπτική της μετατόπισης της Ένωσης Κέντρου σε μια κατεύθυνση κεντροαριστερή, με χαρακτηριστικά σοσιαλδημοκρατικά, όπως και στη διατάραξη των σχέσεων της Ελλάδας με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, που διέρχονταν κρίση λόγω του Κυπριακού.

Κρίσιμη στιγμή στην πολιτική του διαδρομή υπήρξε ο Ιούλιος 1965, όταν πρωτοστάτησε στην αποστασία, στηρίζοντας το βασιλικό πραξικόπημα που ανέτρεψε την κυβέρνηση Παπανδρέου και συμμετέχοντας στις κυβερνήσεις των αποστατών. Αναλαμβάνοντας, έτσι, τεράστιες ευθύνες για την πολιτική κρίση που οδήγησε, τελικά, στην επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας το 1967.

Έχοντας διωχθεί από τη δικτατορία, ήταν ο πρώτος πολιτικός που μίλησε, ήδη το 1968, για "λύση Καραμανλή", ο οποίος, όμως, δεν τον συμπεριέλαβε στην κυβέρνηση που σχημάτισε τον Ιούλιο του 1974.

Αποτυγχάνοντας να εκλεγεί ανεξάρτητος βουλευτής στα Χανιά το 1974, εκλέχτηκε το 1977 ως επικεφαλής του Κόμματος Νεοφιλελευθέρων και ένα χρόνο αργότερα εντάχθηκε στη Νέα Δημοκρατία και ανέλαβε το υπουργείο Εξωτερικών.
Επί των ημερών του έγινε η επανένταξη στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ και υιοθετήθηκε η πολιτική της συνδιαλλαγής με την Τουρκία για το Κυπριακό. Τότε ήταν που αναφερόμενος στην Κύπρο τη χαρακτήρισε "οδαλίσκη της ανατολικής Μεσογείου".

Πρόεδρος της Ν.Δ. από το 1984, ως ο ιστορικός αντίπαλος του Ανδρέα Παπανδρέου, θα συνεργαστεί το 1989 με τον ενιαίο τότε Συνασπισμό της Αριστεράς στην κυβέρνηση Τζανετάκη. Μια συνεργασία που θα αξιοποιηθεί από τη Δεξιά για την αποκάθαρσή της από το στίγμα του ακραίου αντικομμουνισμού, πόσο μάλλον όταν επαναλήφθηκε αμέσως μετά με την Οικουμενική Κυβέρνηση Ζολώτα.

Πρωθυπουργός στα 1990-93, ο Μητσοτάκης θα εφαρμόσει μια πολιτική βαθιά αντιλαϊκή, βασισμένη στον νεοφιλελευθερισμό, και όπως ήταν αναμενόμενο θα χάσει τις επόμενες εκλογές, οπότε θα αποσυρθεί και από την ηγεσία της Ν.Δ., ανακηρυσσόμενος επίτιμος πρόεδρός της
.
Σταθερός και συνεπής εκφραστής του νεοφιλελευθερισμού μέχρι το τέλος της ζωής του, θα στηρίξει την πολιτική σταδιοδρομία της κόρης του, του γιου του και του εγγονού του, και θα πεθάνει έχοντας δει τον γιο του επικεφαλής της Ν.Δ.

Εμείς, εκτός όλων των άλλων, θα τον θυμόμαστε, τιμώντας τη μνήμη του Σωτήρη Πέτρουλα, που δολοφονήθηκε από την πρώτη κυβέρνηση αποστατών το 1965, και του Νίκου Τεμπονέρα, που δολοφονήθηκε από την κυβέρνησή του το 1991.