Επέτειος της Συμφωνίας της Καζέρτας σήμερα και αντί άλλης αναφοράς δημοσιεύουμε το σχετικό λήμμα από το «Ιστορικό λεξικό του ελληνικού εργατικού κινήματος» του Γιώργου Αλεξάτου.
Καζέρτας Συμφωνία. Ιστορική συμφωνία που πήρε το όνομά της από την ιταλική πόλη όπου υπογράφηκε, μεταξύ των Βρετανών, της ελληνικής κυβέρνησης “εθνικής ενότητας” και των πολιτικών και αντιστασιακών οργανώσεων, στις 26 Σεπτεμβρίου 1944. Σύμφωνα μ” αυτήν, όλες οι ένοπλες ελληνικές δυνάμεις (τα τμήματα του στρατού της Μέσης Ανατολής και οι αντιστασιακές οργανώσεις, μεταξύ των οποίων και ο ΕΛΑΣ, το ΕΛΑΝ και η Εθνική Πολιτοφυλακή του ΕΑΜ) υπάγονταν, με την απελευθέρωση της χώρας, στις διαταγές του βρετανού στρατηγού Ρόναλντ Σκόμπι, ως εκπροσώπου του συμμαχικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής. Η συμφωνία προέβλεπε τη σύντομη διάλυση όλων αυτών των ένοπλων δυνάμεων και τη συγκρότηση εθνικού στρατού.
H υπογραφή της από το ΕΑΜ ήταν απόρροια της αποδοχής της Συμφωνίας του Λιβάνου και της συμμετοχής στην κυβέρνηση “εθνικής ενότητας”. Αν και προκάλεσε αντιδράσεις στις γραμμές του ΚΚΕ και του ΕΛΑΣ, εφαρμόστηκε μέχρι τα τέλη του Νοεμβρίου 1944. H απόφαση του Σκόμπι και της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου για διάλυση των αντάρτικων οργανώσεων και τη συγκρότηση στρατού με όρους που δεν ικανοποιούσαν το ΕΑΜ, οδήγησε στη σύγκρουση των Δεκεμβριανών.
Το ΚΚΕ αναγνώρισε αργότερα πως η Συμφωνία της Kαζέρτας ήταν απαράδεκτος συμβιβασμός και ένα από τα σοβαρά λάθη που οδήγησαν στην ήττα του εαμικού κινήματος. Ακριβώς γιατί αναγνώριζε στους Βρετανούς το δικαίωμα να παρέμβουν στρατιωτικά στην Ελλάδα, όταν μάλιστα οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ απελευθέρωναν το σύνολο της χώρας χωρίς ξένη παρέμβαση, ανοίγοντας άλλη προοπτική για το μεταπελευθερωτικό καθεστώς.